ءتىلشىمىز جاڭ گوحۇي، ەرىكتى ءتىلشى جىڭ شياۋليان حابارلايدى. 3-ايدىڭ 28-كۇنى ۋاڭ شيا ساتىپ اكەلگەن قىزىل بۇرىش تۇقىمىن، تامشىلاتىپ سۋارۋ كامەرىن، سۋلياۋ جارعاقتاردى اۋلاسىنا رەتتەپ ءتىزىپ قويىپتى. بىرنەشە كۇننەن كەيىن وسى اۋىل شارۋاشىلىق ماتەريالدارىن اتىز باسىنا اپارىپ، ارىق قازىپ، كومىپ، ءبىر جىلدىق قىزىل بۇرىش ەگىمشىلىگىن باستاماقشى.
ۋاڭ شيا شيحۋ قالاسى جىرعىلتى گۇلىڭ موڭعۇل ۇلتتىق اۋىلى زاگىنتاران قىستاعىنىڭ تۇرعىنى ءارى قىستاقتاعى عىلىم-تەحنيكا ارقىلى اۋقاتتانۋ جولىنا تۇسكەن ايەل شەبەر. ول ەڭبەكشىل قوس قولىنا سۇيەنىپ، ءوز تۇرمىسىن جاقسارتىپ قانا قالماستان، ماڭىنداعى كەدەي ايەلدەردىڭ كەدەيلىكتەن ارىلىپ، اۋقاتتانۋ جولىنا تۇسۋىنە باستاماشى بولىپ، اۋىلداستاردىڭ نازارىنداعى اۋقاتتانۋعا باستاۋشى جانە تاماشا قولعاناتقا اينالدى.
ۋاڭ شيانىڭ اۋقاتتانۋ جولىنا ءتۇسۋىن وسىدان 7 جىل بۇرىنعى اڭگىمەسىنەن باستاپ ايتۋعا تۋرا كەلەدى. 2012-جىلى جاسىل، زالالسىز كوكونىس تانىمىنىڭ كەڭىنەن جالپىلاسۋىنا بايلانىستى ۋاڭ شيا زاگىنتاران قىستاعى شەت-شالعايعا ورنالاسقانىمەن سۋ بايلىق قاينارى مول،جەرى تەگىس، توپىراعى قۇنارلى، ونىڭ ۇستىنە توڭىرەگىندە زاۆود،كەن، كاسىپورىن سياقتىلاردىڭ لاستاۋى بولماعاندىقتان، زالالسىز كوكونىس ەگۋگە ۇيلەسەتىن جاقسى جەر ەكەن دەگەن باتىل ويعا كەلەدى.
ۋاڭ شيا كۇيەۋىمەن اقىلداسقاننان كەيىن، جاسىل، زالالسىز قىزىل بۇرىش ەگىمشىلىگىن دامىتۋ شەشىمىنە كەلدى.
ۋاڭ شيا: «سول كەزدە بارلىق ءىستى تىڭنان باستادىق،تەحنيكاسىن بىلمەگەن سوڭ، تۇس-تۇسقا بارىپ ۇيرەندىم، باسقا ورىندارعا بارىپ ۇيرەنۋگە دە قاتىناستىم. قىزىل بۇرىش ەگۋدىڭ نازاريالىق بىلىمدەرىن يگەرگەننەن كەيىن، امالياتتا ىستەتۋ تاجىريبەمنىڭ كەمشىلدىگىن بايقاپ، كۇنى كەشكە دەيىن اتىز باسىنان شىقپاي ەگىمشىلىك تەحنيكاسىن ۇيرەنۋمەن بولدىم، قالاي ەككەندە تابىستى بولاتىنىنا بار پەيىلىممەن وي جۇگىرتتىم. شينجياڭ اۋىل شارۋاشىلىق داشۋەسىنەن بىتىرگەن ءبىر تەحنيكتى دە ۇسىنىس ەتىپ، اتىز-ارىق باسقارۋعا جەتەكشىلىك ەتكىزدىم» دەدى.
نەشە جىلدىق قۇلشىنىس ارقىلى ۋاڭ شيانىڭ قىزىل بۇرىش ەگىمشىلىك كولەمى بىرتىندەپ كەڭەيىپ، ەڭ العاشقى شاعىن كولەمدى تاجىريبە اتىزىنان ۇلعايىپ، قازىر 200 مۋدان استى.
ۋاڭ شيانىڭ كەپتىرگەن قىزىل بۇرىشتارى سانجى، جىڭ، ىلە،بۇراتالا سياقتى جەرلەردىڭ كوكونىس بازارىن قامدادى. سونىمەن بىرگە، ول ىلە، بۇراتالادان كەپتىرگەن قىزىل بۇرىش تولايىم ساتۋ دۇكەنىن دە اشىپ الدى.
ايانباي كۇرەس جۇرگىزۋ ۋاڭ شيانىڭ تۇرمىسىن جاقسارتىپ قانا قالماستان، ءار جىلى قىستاقتاعى 20 دان استام ارتىق ەڭبەككۇشتىڭ قىزىل بۇرىش اتىزىندا جۇمىس ىستەۋ ارقىلى كىرىس كىرگىزۋىنە دە جەتەكشىلىك ەتتى. ەگىنجاي باسقارۋدىڭ قاربالاس مەزگىلىنە بارعاندا ءاربىر جۇمىسشى كۇنىنە 120 يۋان ەڭبەكاقى الادى ەكەن.
2015-جىلدىڭ اياق شەنىندە ۋاڭ شيا جىرعىلتى گۇلىڭ موڭعۇل ۇلتتىق اۋىلىنىڭ «عىلىم-تەحنيكامەن اۋقاتتانۋ جولىنا تۇسكەن ايەل شەبەرى» بولىپ سيلانسا؛ 2018-جىلى ۋاڭ شيا زاگىنتاران قىستاعى ايەلدەر بىرلەستىگىنىڭ اتقارۋشى مۇشەلىگىنە تاعايىندالادى.
ۋاڭ شيا تاعى لي حىڭيان قاتارلى 3 كەدەي ايەلمەن ىرىقتىلىقپەن حابارلاسىپ، ولارعا كەپتىرىلگەن قىزىل بۇرىشتىڭ ساباعىن جۇلدىرتادى. لي حىڭياننىڭ ەكى جاستاعى نەمەرەسىنە قارايلاساتىندىعىن ويلاپ، ۋاڭ شيا كەپتىرىلگەن قىزىل بۇرىشتى كولىكپەن لي حىڭياننىڭ وتباسىنا جەتكىزىپ بەرەدى، ساباعىن جۇلىپ بولعان سوڭ، ءوزى بارىپ الىپ كەتەدى.
2018-جىلى قىستا تەك كەپتىرىلگەن قىزىل بۇرىشتىڭ ساباعىن جۇلۋدىڭ وزىنەن لي حىڭيان قاتارلىلار كىسى باسىنا 4000 يۋان اينالاسىندا كىرىس كىرگىزىپ، بۇرىن ۇيدە بەكەر جاتاتىن، ەشقانداي كىرىس قاينارى بولمايتىن جاعدايدى وزگەرتەدى.
باسقالاردىڭ دا وزىمەن بىرگە اقشا تابۋعا ات سالىسقانىن كورگەندە ۋاڭ شيا ايرىقشا قۋانىشقا بولەنەدى. ۋاڭ شيانىڭ ءبىر قاراپايىم وتباسى ايەلىنەن بۇكىل اۋىل ماداقتايتىن اۋقاتتانۋ شەبەرىنە اينالۋىنا 7 جىل ۋاقىت كەتتى.
ۋاڭ شيا: «مەن قىزىل بۇرىش جەۋدى ۇناتامىن، قىزىل بۇرىش ەگۋدى ءتىپتى ۇناتامىن، ءار جىلى ابدەن قىزارىپ پىسقان اتىز تولى قىزىل بۇرىشتى كورگەنىمدە دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ادەمى ءتۇستى كورگەندەي بولامىن. مەن پارتيانىڭ جاقسى ساياساتىنىڭ ارمانىمدى جۇزەگە اسىرۋىما مۇمكىندىك جاراتقانىنا العىس ايتامىن. الداعى جەردە مەن ايەل كادرلىك رولىمدى جالعاستى جاقسى ساۋلەلەندىرىپ، كەدەي ايەلدەردىڭ كەدەيلىكتەن ارىلىپ، اۋقاتتانۋ جولىنا تۇسۋىنە باستاماشى بولامىن» دەدى.
رەداكتورى : ارداق كامالقان قىزى
تورابىمىزدان ماقالا كوشىرەتىن بولساڭىز، توراپ اتىن بەرىپ قويۋدى ۇمىتپاڭىز، بولماسا زاڭدىق جاۋاپكەرلىگىن قۋزاستىرامىز.
مىسالى: «تارباعاتاي اقپارات تورابىنان» الىندى