ءتىلشىمىز سۇڭ جيانلياڭ،ەرىكتى ءتىلشى ۋاڭ لي حابارلايدى. كۇن جىلىنىپ، تىرشىلىك جاندانا باستادى. كەزەكتە ساۋان اۋدانىنىڭ اۋىل، قالاشىق، الاڭدارىنىڭ ەگىس اتىزدارىندا كوكتەمگى ەگىس ءوندىرىسى قاۋىرت جۇرىلۋمەن بىرگە، اق ءتۇستى بىلعانىشتى ازايتىپ، ەكولوگيالىق ورتانى قورعاپ، ەگىستىك جەردىڭ ءۇرتىس دامۋىن قورعاۋدىڭ «شەشۋشى شايقاسىنىڭ» دابىلى قاعىلدى.
جاقىنعى جىلداردان بەرى سۋلياۋ جارعاق كومكەرىپ ەگۋ تەحنيكاسى ساۋان اۋدانىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ ءونىم مولشەرىن جوعارىلاتىپ، شارۋالار كىرىسىن ارتتىرۋدىڭ «شەشۋشى تاسىلىنە» اينالعان بولاتىن. الايدا،ءار جىلى جاتقىزىلعان سۋلياۋ جارعاق دەر كەزىندە تازالانباعاندىقتان، ەگىستىك جەردىڭ توپىراق قۇرىلىمىن بۇلدىرۋمەن بىرگە، ورتانىڭ لاستانۋىن جانە ءونىم مولشەرىنىڭ كەمەيۋىن كەلتىرىپ شىعاردى.
ساۋان اۋداندىق اۋىل شارۋاشىلىق، اۋىل-قىستاق مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ مۇشەسى، ورىنباسار مەكەمە باستىعى شيە جۇن: «سۋلياۋ جارعاق جاتقىزىپ، ەگۋ تەحنيكاسىنىڭ جالپىلاسقانىنا تالاي جىل بولدى، سۋلياۋ جارعاقتىڭ قالىڭدىعى باستابىندا 0.007 ميلليمەتر بولسا، قازىر 0.01 ميلليمەترگە قالىڭداپ، توپىراقتىڭ اۋا وتكىزگىشتىگى مەن مايدالىعىن بەلگىلى مولشەردە تومەندەتىپ، ەگىستىك جەرگە اۋىرتپالىق اكەلىپ، اۋىل شارۋاشىلىق داقىلدارىنىڭ ءونىم مولشەرىنە ىقپال جاسادى» دەدى.
2018-جىلدان بەرى ساۋان اۋدانى قالدىق سۋلياۋ جارعاقتاردى جيناپ الۋ تەحنيكاسىن كەڭ كولەمدە جالپىلاستىرىپ، شارۋالاردىڭ كوكتەمگى تۇقىم ءسىڭىرۋ جۇمىسى مەن اۋىل شارۋاشىلىق داقىلداردىڭ تامىر تارتىپ، ءوسىپ- ونۋىنە جاقسى نەگىز قالادى.
شيە جۇن: «كوكتەمگى ەگىس ءوندىرىسى مەن كۇزگى جيىن-تەرىن مەزگىلىندە ناق مايدان ءماجىلىسى فورماسىندا قالدىق سۋلياۋ جارعاقتى جيناۋ، ەگىس دارىلەرىنىڭ قوراپتارىن جيناۋ، اعاش ەگىپ، قۇمدى بوراننان ساقتانۋ سياقتى مازمۇنداردى قامتىعان ەگىستىك جەردى، قورشاعان ورتانى قورعاۋعا قاتىستى ۇگىت قيمىلىن ورىستەتتىك، مۇنداعى ماقساتىمىز ــ بۇقاراعا جاسىل دامۋدى جەبەپ، ورتانى قورعاۋدىڭ پايداسىن ءتۇسىندىرىپ، قالىڭ شارۋالاردى جاسىل، قورشاعان ورتانى قورعايتىن اۋىل شارۋاشىلىق وندىرىسىنە ات سالىسۋعا باستاپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ باياندى دامۋىن جەبەۋ سانالماق» دەدى.
قالدىق سۋلياۋ جارعاقتى جيناۋ تەحنيكاسىن جالپىلاستىرۋ بارىسىندا ساۋان اۋدانىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىق ماشينالارى كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆى دە ماڭىزدى رول اتقارىپ، اۋىل شارۋاشىلىق ماشينا جابدىقتارى مەن تەحنيكالىق جاقتان پارمەندى قولداۋ كورسەتتى.
ساۋان اۋداندىق حۇڭجي اۋىل شارۋاشىلىق ماشينالارى كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆىنىڭ باس جوراسى حان بو: «ءار جىلى قالدىق سۋلياۋ جارعاقتاردى جيناۋ جۇمىسىن دەرلىك ەكى رەتكە ءبولىپ، كوكتەمگى ەگىس ءوندىرىسى باستالۋدان بۇرىن جانە كۇزگى جيىن-تەرىننەن كەيىن ورىستەتەمىز. باستىسى، توپىراق قاباتىن 10 سانتيمەتر تەرەڭدىكتە قوپسىتقاندا قالدىق سۋلياۋ جارعاقتىڭ %75 تە %80 تىن جيناپ الۋعا بولادى. سونىمەن بىرگە، بۇرىنعى قالدىق سۋلياۋ جارعاقتار دا قوسا جينالاتىندىقتان، مايسانىڭ ءولۋ، سولۋ جاعدايىنىڭ تۋىلۋى ءونىمدى تومەندەدى» دەدى.
ۇعىسۋعا قاراعاندا،ساۋان اۋدانىنىڭ قالدىق سۋلياۋ جارعاقتاردى جيناۋ جۇمىسى جاپپاي ورىستەتىلىپ، ءاربىر قالدىق جارعاق جيناۋ ماشيناسى كۇنىنە 500 مۋدا 800 مۋ جەردەگى قالدىق سۋلياۋ جارعاقتى جينايدى. قالدىق سۋلياۋ جارعاقتى جيناۋ جۇمىسى مەجەمەن 4-ايدىڭ اياق شەنىندە تولىق اياقتالادى ەكەن.
رەداكتورى : ارداق كامالقان قىزى
تورابىمىزدان ماقالا كوشىرەتىن بولساڭىز، توراپ اتىن بەرىپ قويۋدى ۇمىتپاڭىز، بولماسا زاڭدىق جاۋاپكەرلىگىن قۋزاستىرامىز.
مىسالى: «تارباعاتاي اقپارات تورابىنان» الىندى