ۇلتتىڭ گۇلدەنۋى جولىندا . ەرجۇرەك قۇرباندار شەجىرەسى

ماۋ زىمين: باس يمەيتىن «قىزىل قازىنا باسقارۋشى»

  شاۋشانچۇڭدا قىس كۇندەرى دە ساياحاتشىلاردىڭ اياعى ۇزىلمەيدى.    ماۋ زىدۇڭ جولداستىڭ بايىرعى تۇراعىندا ساياحاتشىلار ءتۇسىندىرۋشى بايانداعان سول جىلداردا ماۋ زىدۇڭنىڭ اس ۇيدە وتىرىپ، ىنىلەرى ماۋ زىمين، ماۋ زىتانعا جانە نەمەرە قارىنداسى ماۋ زىجيانگە توڭكەرىستىك اقيقاتتاردى اڭگىمەلەپ بەرىپ وتىرعان حيكايالارىن قۇنىعا  تىڭدادى. شاۋشاندا ماۋ زىمين قاتارلى قۇربانداردىڭ اڭگىمەلەرىن جۇرتتىڭ  ءبارى بىلەدى.

  ماۋ زىمين 1896 -جىلى دۇنيەگە كەلگەن،حۋنان شياڭتانىنىڭ شاۋشانىنان. 1921 -جىلى توڭكەرىسكە قاتىناسىپ، تەز ارادا جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنا مۇشە بولعان. 1925-جىلى 2-ايدا  اعاسى ماۋ زىدۇڭعا ىلەسىپ، شياڭتان، شياڭشياڭعا بارىپ شارۋالار قوزعالىسىن ورىستەتىپ، سول جىلى 9 -ايدا      گۋاڭجوۋ شارۋالار قوزعالىسى ساباقحاناسىنا ءتۇسىپ وقيدى. ىلە-شالا      ماۋ زىمين شاڭحاي، ۋحان، تيانجين سياقتى جەرلەردى ارالاپ، پارتيانىڭ قۇپيا قىزمەتتەرىمەن اينالىسادى.

  1931-جىلدىڭ باسىندا ماۋ زىمين ورتالىق توڭكەرىستىك بازاعا كىرىپ، فۋجيان-گۋاڭدۇڭ-جياڭشي اسكەري رايونى ەكونوميكا ءبولىمىنىڭ باستىعى بولادى. 1931-جىلى ماۋ زىمين جۇڭحۋا سوۆەتتىك رەسپۋبليكاسى    ۋاقىتتىق ورتالىق ۇكىمەتى بانكەسىنىڭ باستىعى مىندەتىن ارقالاپ،قىسقا عانا ۋاقىتتا فينانس دارىندىلارى توتەنشە تاپشى بولۋ،زاپاس قور بولماۋ، سوۆەتتىك رايوندا كوپ ءتۇرلى اقشانىڭ بەيبەرەكەت اينالىمعا ءتۇسۋى سىندى  قيىنشىلىقتار مەن ماسەلەلەردى شەشەدى.

  1933-جىلى 5-ايدا ماۋ زىمين فۋجيان،جياڭشي ولكەسى سوۆەتتىك ۇكىمەتى قازىنا ءبولىمىنىڭ باستىعى  مىندەتىن قوسىمشا وتەيدى. 1934- جىلى 9-ايدا مەملەكەتتىك سىرتقى ساۋدا باس مەكەمەسىنىڭ باستىعى مىندەتىن قوسىمشا وتەپ،سوۆەتتىك رايونىنىڭ بانكە،قازىنا،ساۋدا،ونەركاسىپ،كەن سياقتى ەكونوميكالىق قىزمەتتەرىنە  باسشىلىق ەتەدى. 1934 -جىلى 10- ايدا قىزىل ارميا ۇزاق جورىققا شىعۋعا ءماجبۇر بولىپ، سوۆەتتىك ورتالىق   ۇكىمەتتىڭ قازىنا مينيسترلىگى مەن مەملەكەتتىك بانكەسى 15-ۇلكەن   اترەتتى ۇيىمداستىرىپ،ماۋ زىمين    اترەت باستىعى ءارى ءمۇسادىرالاۋ، جيناۋ كوميتەتىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى،شولعىنشىلار تۋانىنىڭ ورىنباسار تۋانجاڭى،باس قامداۋ ءبولىمىنىڭ    ورىنباسار باستىعى مىندەتتەرىن قوسىمشا وتەيدى. سول كەزدەگى ادامدار 15- ۇلكەن اترەتتى «اپكىشتەگى مەملەكەت بانكەسى» دەپ اتاسادى. ول ۇزاق  جورىق بارىسىنداعى تاسىمال،جەرگىلىكتى زورەكەرلەرگە سوققى بەرۋ،  استىق جيۋ،قارجى توپتاۋ،قامداۋدى قامتاماسىز ەتۋ سىندى جاپالى مىندەتتەردى شەشەدى. 1936-جىلى 2-ايدا ماۋ زىمين جۇڭحۋا سوۆەتتىك جۇمىسشى -ديقان دەموكراتيالىق ۇكىمەتى حالىق شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنىڭ مينيسترى مىندەتىنە تاعايىندالادى.

  ماۋ زىمين ۇزاق ۋاقىت قازىنا ۇلكەن بيلىگىن قولىندا ۇستاسا دا ادال ءارى كوپشىل بولدى،وزىنە كىر جۋىتپادى، ول ۇنەمى: سوقىر جارماقتى دا الباتى ىستەتۋگە بولمايدى، باسشى كادرلار باستاماشىلدىقپەن قاجىرلى كۇرەس جۇرگىزۋى كەرەك. ءبىز جۇمىسشى- ديقاننىڭ اقشاسىن ساقتاپ بەرۋشىمىز، قىزىل ارميا ءۇشىن قور توپتايمىز،ءسوز جوق،ۇقىپتى،ۇنەمشىل بولۋىمىز    كەرەك! -دەيدى.

  بۇكىل ەلدە جاپونعا قارسى سوعىس بۇرق ەتە تۇسكەننەن كەيىن،1938- جىلى 2-ايدا پارتيا ورتالىق كوميتەتى ماۋ زىميننىڭ اتىن جوۋ بين دەپ    وزگەرتىپ، چىن تانچيۋ قاتارلى     جولداستارمەن بىرگە شينجياڭعا بىرلىكساپ قىزمەتىن ىستەۋگە جىبەرەدى. ول ىلگەرىندى-كەيىندى شينجياڭ ولكەلىك  قازىنا مەڭگەرمەسىنىڭ، حالىق ىستەرى مەڭگەرمەسىنىڭ باستىعى سياقتى     مىندەتتەردى وتەيدى. ادامنىڭ قابىرعاسىن قايىستىراتىنى 1942-جىلى شينجياڭ ميليتاريسى شىڭ شىساي شينجياڭدا كوممۋنيستەردى قىرا باستايدى. 1942 -جىلى 9 -ايدىڭ 17 -كۇنى        ماۋ زىمين،چىن تانچيۋ قاتارلى كوممۋنيستەر كەرتارتپا ميليتاريست   شىڭ شىساي جاعىنان تۇتقىندالادى.

  جاۋ تۇرمەدە ماۋ زىمين قاتارلىلاردى الداپ تا،قورقىتىپ تا،جان تۇرشىگەرلىك تەرگەۋ دە جۇرگىزىپ، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى شينجياڭدا «بۇلىك» تۋدىردى دەگەن ايتىلمىس    قاسكۇنەمدىكتى مويىنداۋعا زورلايدى، كوممۋنيستىك پارتيادان قول ۇزۋگە، كوممۋنيستىك پارتيا ۇيىمىن اشكەرەلەۋگە قىسايدى. ماۋ زىمين قاتارلىلار جاۋعا باس يمەي،ولىمنەن ەش تايىنباي،باتىل تۇردە: «پارتيادان استە قول ۇزبەيمىز، كوممۋنيستەردىڭ وزىندىك ار-ۇجدانى بار». «كوممۋنيزمدىك تۇرعىمنان اينىمايمىن!» دەپ جاۋاپ بەرەدى. 1943- جىلى 9-ايدىڭ 27-كۇنى ماۋ زىمين جاۋلار جاعىنان قۇپيا ولتىرىلەدى ، سول كەزدە 47 جاستا ەدى.


رەداكتورى : ارداق كامالقان قىزى
 
تورابىمىزدان ماقالا كوشىرەتىن بولساڭىز، توراپ اتىن بەرىپ قويۋدى ۇمىتپاڭىز، بولماسا زاڭدىق جاۋاپكەرلىگىن قۋزاستىرامىز.
مىسالى: «تارباعاتاي اقپارات تورابىنان» الىندى