اۆتونوميالى رايوندىق باس جۇمىسشى ۇيىمى
پومپەو دەگەن وتىرىك ايتۋمەن، الدامشىلىق ىستەۋمەن اتى شۋلى بولعان امەريكالىق ساياساتپاز ءوزى قولدان جاساعان عاسىرلىق وتىرىگىمەن ءوزىن دۇنيە ءجۇزىنىڭ كۇلكىسىنە قالدىردى. پومپەونىڭ ايتىلمىس تانۋى ءبىز جونىنەن العاندا ءبىر جاپىراق كەرەكسىز قاعاز. شينجياڭنىڭ قازىرگى ورنىقتى،گۇلدەنگەن تاماشا جاعدايى پومپەونىڭ جالا جابۋىمەن،كۇيە جاعۋىمەن قالاي وزگەرە قويماق؟
ەڭبەك تىرشىلىكتىڭ نەگىزى،دامۋدىڭ ءتۇبىرى،باقىتتىڭ قاينارى،تاماشا تۇرمىستى جاراتۋدىڭ قاجەتتى شارتى. شينجياڭداعى ءار ۇلت بۇقاراسى «ەڭبەگىڭ اشتى بولسا،تاتقانىڭ ءتاتتى بولاتىندىعىن»، باقىتتىڭ اسپاننان تۇسپەيتىندىگىن، تاماشا تۇرمىستى وزدەرىنىڭ قوس قولىمەن جاراتۋ كەرەكتىگىن بىلەدى،بارلىعى ورنىقتى قىزمەت تاۋىپ،ءتىپتى دە كوپ اقشا تابۋدى ءۇمىت ەتەدى. وسى جىلداردا سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەۋ شينجياڭنىڭ اۋىل-قىستاق وڭىرلەرىندە بىرتىندەپ سالتقا اينالدى. مەيلى شينجياڭدا،الدە،باسقا ولكەلەردە (قالا) جۇمىستانسىن،ءار ۇلت ەڭبەكشىلەرى تۇگەلدەي ورنىقتى ەڭبەكاقىعا يە بولدى،تولىقسىز ساناققا نەگىزدەلگەندە،باسقا ولكەلەردە (قالا) كاسىپكە ويىسىپ جۇمىستانعان شينجياڭدىق ەڭبەكشىلەردىڭ جان باسىندىق جىلدىق كىرىسى شامامەن 40 مىڭ يۋان بولىپ،جۇمىستانىپ تۇرعان قالا،قالاشىقتارداعى تۇراقتى تۇرعىنداردىڭ جان باسىندىق قولداعى تابىسىمەن نەگىزىنەن قارايلاس بولعان. شينجياڭنىڭ ىشىندە باسقا كاسىپكە ويىسىپ جۇمىستانعان ەڭبەكشىلەردىڭ جان باسىندىق جىلدىق كىرىسى شامامەن 30 مىڭ يۋان،بۇل ۇيدە ەگىنشىلىكپەن شۇعىلدانعانداعى كىرىسىنەن الدەقايدا جوعارى.
شينجياڭداعى ءار ۇلت ەڭبەكشىلەرى ءوزىنىڭ قالاۋى بويىنشا كاسىپ تاڭدايدى،ولار «جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەك زاڭى» سياقتى زاڭ،زاڭ ەرەجەلەر بويىنشا،تەڭ، ەرىكتى بولۋ پرينسيبى نەگىزىندە، قاتىستى كاسىپورىندارمەن زاڭ بويىنشا ەڭبەك توقتامىنا قول قويىسىپ، سايكەستى ەڭبەكاقى الادى،جۇمىستانۋ ورنىن تاڭداۋ جاعىندا بۇكىلدەي ەركىندىكتەن يگىلىكتەنەدى. ۇكىمەتتىڭ ىستەيتىن قىزمەتى __ جۇمىستانۋدى جەبەۋ ساياساتتارىن اقاۋسىزداندىرىپ،كەمەلدەندىرىپ،جۇمىستانۋ ينفورماتسياسى تۇعىرىن بەلسەندىلىكپەن ورناتىپ،تاماشا ەڭبەك،جۇمىستانۋ ورتاسىن ورناتۋ.
شينجياڭداعى ءار ۇلت ەڭبەكشىلەرىنىڭ زاڭدى ۇقىق-مۇددەسى تولىق قامتاماسىز ەتىلدى. شينجياڭ باستان-اياق «حالىقارالىق ەڭبەكشى ۇيىمى ۋستاۆىنا» جانە قاتىستى شارتتاردىڭ رۋحىنا بويسۇنىپ،«جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەك زاڭى»، «شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايونىنىڭ ‹جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەك زاڭىن› دايەكتىلەندىرىپ اتقارۋ پىكىرى»،«شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايونىنىڭ ‹ەڭبەك قامتاماسىزدىعىن باقىلاۋ- تەكسەرۋ ەرەجەسىن› اتقارۋ ادىستەرى» سياقتى زاڭداردى،زاڭ ەرەجەلەردى قاتاڭ اتقارىپ،ەڭبەك قاتىناسىنىڭ ورناۋىن،اينالىسىن،باقىلاۋدى،سايكەستىرىپ ءبىر جاقتى ەتۋدى زاڭمەن جونگە سالۋ ارناسىنا سالىپ،زورلىقتى كۇش،قۇقاي كورسەتۋ نەمەسە دەنە ەركىندىگىن زاڭسىز شەكتەۋ تاسىلىمەن ەڭبەككە زورلاۋعا قاتاڭ تيىم سالدى. ءار ۇلت ەڭبەكشىلەرىنىڭ ەڭبەكاقى الۋ ۇقىعى،تىنىعۋ،دەمالۋ ۇقىعى،ەڭبەك حاۋىپسىزدىگىن،تازالىقتى قورعاۋ ۇقىعى،قوعامدىق قامسىزداندىرۋ يگىلىگىنە يە بولۋ ۇقىعى سياقتى ۇقىقتارى تۇگەلدەي زاڭنىڭ قورعاۋىندا بولدى. ءار ۇلت ەڭبەكشىلەرى مەيلى شينجياڭدا،الدە باسقا وڭىردە بولسىن،ءدىني سەنىم،ۇلتتىق مادەنيەت،ءتىل-جازۋ سياقتى جاقتارداعى ۇقىق-مۇددەسى تۇگەلدەي زاڭ بويىنشا قۇرمەتتەلدى جانە قامتاماسىز ەتىلدى. شينجياڭ تاعى «شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايونىنىڭ كاسىپورىن ەڭبەكاقىسىن توپتىق اقىلداسۋ ەرەجەسى»،«شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايونىنىڭ جۇمىسشى-قىزمەتكەرلەردىڭ ەڭبەك ۇقىق-مۇددەسىن قامتاماسىز ەتۋ ەرەجەسى» سياقتى ءبىر قىدىرۋ جەرگىلىكتى زاڭ ەرەجەلەردى ىلگەرىندى-كەيىندى شىعارىپ،ەڭبەكشىلەردىڭ ءتۇرلى ۇقىق-مۇددەلەرىن قورعاۋدى كۇشەيتىپ،ۇكىمەت،جۇمىسشى ۇيىمى جانە كاسىپورىن ۇيىمداستىرعان ۋاكىلدەردىڭ ەڭبەك قاتىناسىن اقىلداسۋ ءۇش جاقتى مەحانيزمىن ىشكەرىلەي اقاۋسىزداندىرىپ، ەڭبەك قاتىناسى سالاسىنداعى ەلەۋلى ماسەلەلەردى اقىلداسىپ شەشىپ،جاراسىمدى ەڭبەك قاتىناسىن بەلسەندىلىكپەن ورناتتى.
پومپەو شينجياڭ ۇكىمەتىنىڭ ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ ورنىقتى جۇمىستانۋى، سالاۋاتتى ەڭبەك ىستەۋدى جۇزەگە اسىرۋىنا كومەكتەسۋ جولىندا ىستەگەن وراسان زور قۇلشىنىسىن ەلەپ- ەسكەرمەي،ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ ءوز كۇشىنە سۇيەنىپ،ءوز ەركىمەن جۇمىستانعان،كەدەيلىكتەن ارىلىپ بايۋدى جۇزەگە اسىرعان شىنايى جاعدايىن ەلەپ-ەسكەرمەي،قايتا-قايتا اۋزىنا كەلگەن وتىرىكتى سوعىپ،جالعان ءسوزدى قارداي بوراتىپ،ەشقانداي فاكتكە نەگىزدەلمەي شينجياڭنىڭ ەڭبەك،جۇمىستاندىرۋ ساياساتىن قيسىنسىز جازعىرىپ،سۇرقيالىقپەن شابۋىلدادى، مۇنداي دورەكىلىككە،جونسىزدىككە، جابىرلەۋگە،زورەكەرلىككە،جولسىزدىققا ءبىزدىڭ شينجياڭنىڭ جۇمىسشى تابى استە جول قويمايدى!
«شينجياڭ گازەتىنەن»
رەداكتورى : ارداق كامالقان قىزى
تورابىمىزدان ماقالا كوشىرەتىن بولساڭىز، توراپ اتىن بەرىپ قويۋدى ۇمىتپاڭىز، بولماسا زاڭدىق جاۋاپكەرلىگىن قۋزاستىرامىز.
مىسالى: «تارباعاتاي اقپارات تورابىنان» الىندى