اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم ۇگىت ءبولىمىنىڭ كادرى ءمۇتالىپ ابدۇقادىر
جاقىندا پومپەو شينجياڭعا قاتىستى ساندىراعىن جاريالاپ،جۇڭگو شينجياڭىنىڭ ادامدىق ۇقىق جاعدايىنا تاعى ءبىر رەت قاسكۇنەمدىكپەن شابۋىلداپ،شينجياڭنىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ،ۇشقارىلىقتى الاستاۋ كۇرەسىن بۇرمالاپ،كۇيە جاعىپ،جۇڭگو ۇكىمەتىنىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ ساياساتىن قيسىنسىز جازعىرىپ، ادامدىق ۇقىقتى جەلەۋ ەتىپ جۇڭگونىڭ ىشكى ىسىنە دورەكىلىكپەن كيلىكتى. مۇنى مەن قاتاڭ ايىپتايمىن جانە باتىل قارسى تۇرامىن!
پومپەو ۇزاق ۋاقىتتان بەرى كوپە-كورنەۋ لاڭكەس كۇشتەردىڭ ارتقى تىرەگى مەن ايتاقشىسى بولىپ،تالاي وتىرىك ايتىپ،تالاي ۋ تاراتتى. وتىرىك ايتۋمەن،الدامشىلىق ىستەۋمەن جامان اتى ايگىلى بولعان بۇل امەريكالىق ساياساتپاز ءوزىنىڭ زاۋالعا تاياعاندا ەسەرسوقتانا قۇتىرعانىمەن جانە عاسىرلىق وتىرىگىمەن ءبىر ميلليارد 400 ميلليون جۇڭگو حالقىنىڭ قارسى جاعىنا شىقتى،ادامزاتتىڭ ادامگەرشىلىك ءمورالى مەن ىزگىلىگىنىڭ قارسى جاعىنا شىقتى. شينجياڭنىڭ ورنىقتىلىق،دامۋ،گۇلدەنۋ اياق الىسىن،شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ ىنتىماقتاسىپ ەكپىندەي ىلگەرىلگەن قادامىن ەشقانداي كۇش توسا المايدى.
شينجياڭ جۇڭگو تەرريتورياسىنىڭ ايرىلماس ءبىر بولىگى،شينجياڭداعى ءار ۇلت جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ تامىرلاس وتباسى مۇشەسى. ۇزاق تاريحي دامۋ بارىسىندا شينجياڭنىڭ تاعدىرى باستان-اياق ۇلى وتاننىڭ جانە جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ تاعدىرىمەن تىعىز بايلانىستى بولدى. جۋىرداعى جىلداردان بەرى شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقى ىنتىماقتاسا كۇرەسىپ،شينجياڭ تاريحتاعى ەڭ جاقسى گۇلدەنۋ،دامۋ مەزگىلىنە ءوتتى.
شينجياڭنىڭ بۇگىنگى تىنىشتىعى،جاراسىمدىلىعى وڭاي-وسپاق قولعا كەلمەگەن. وتكەن ءبىر مەزگىلدە شينجياڭدا زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك ارەكەتتەرى كوپ،ءجيى تۋىلىپ،ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ ءومىر ءسۇرۋ ۇقىعى مەن دامۋ ۇقىعى اياققا اۋىر تاپتالدى. ءبىز سوتسياليستىك زاڭمەن جونگە سالۋ تۋىن بيىك ۇستاپ،زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك قىلمىسقا زاڭ بويىنشا قاتاڭ سوققى بەرۋمەن بىرگە،قاينارىنان جونگە سالۋ ورىستەتۋگە دە ءمان بەرىپ،حالىق تۇرمىسىن كۇش سالا جاقسارتۋ،زاڭمەن جونگە سالۋ ۇگىت-تاربيەسىن كۇشەيتۋ،كاسىپتىك شەبەرلىككە تاربيەلەۋ-باۋلۋ ورتالىعىن زاڭ بويىنشا قۇرىپ،كومەكتەسىپ-سۇيەمەلدەپ تاربيەلەۋ سياقتى كوپ ءتۇرلى تاسىلدەر ارقىلى لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ،ۇشقارىلىقتى الاستاۋ قىزمەتىن ىشكەرىلەي ورىستەتىپ،شينجياڭنىڭ قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىعىن جۇزەگە اسىرۋعا بەرىك نەگىز قالادىق. شينجياڭدا ءۇرتىس 4 جىلدان استام ۋاقىتتا زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك دەلوسى (وقيعاسى) تۋىلمادى،ۇشقارىلىقتىڭ ءسىڭىپ كىرۋى ءونىمدى تەجەلىپ،قوعام اماندىعىن جونگە سالۋ جاعدايى كورنەكتى جاقسارىپ،ءار ۇلت حالقى تىنىش ءومىر،شات-شادىمان تىرشىلىك كەشىرىپ،تابىس سەزىمى،باقىت سەزىمى، حاۋىپسىزدىك سەزىمى كورنەكتى كۇشەيدى.
ادامدىق ۇقىق،ەڭ اۋەلى،تىرشىلىك ۇقىعى،ءومىر ءسۇرۋ ۇقىعى مەن دامۋ ۇقىعى. 2014-جىلدان 2019-جىلعا دەيىن شينجياڭنىڭ وڭىرلىك ءوندىرىس جالپى ءونىم قۇنى جىل سايىن ورتا ەسەپپەن ％7.2 ارتىپ،تۇرعىنداردىڭ جان باسىندىق قولداعى تابىسى جىل سايىن ورتا ەسەپپەن ％9.1 ارتتى. قازىرگى ولشەمدەگى 3 ميلليون 64 مىڭ 900 كەدەي حالىق تۇگەلدەي كەدەيلىكتەن ارىلىپ،3666 كەدەي قىستاق تۇگەلدەي كەدەيلىك تىزىمىنەن شىعارىلىپ،32 كەدەي اۋداننىڭ كەدەيلىك قالپاعى تۇگەلدەي الىندى. سونىمەن بىرگە جەرگىلىكتى قوعامدىق قامتاماسىزدىق جۇيەسى كۇن سايىن كەمەلدەنىپ،جالپى حالىقتىڭ دەنساۋلىعىن تەگىن تەكسەرۋ جۇرگىزىلىپ، تۇرعىنداردىڭ نەگىزگى ەمدەۋ قامسىزداندىرۋىنا قاتىناسۋ مولشەرى ％99.7 كە جەتتى.
وتكەن 60 جىلدان استام ۋاقىتتان بەرى شينجياڭ وڭىرىندەگى ادامداردىڭ مەجەلىك ورتاشا عۇمىرى 30 جاستان 72 جاسقا جوعارىلادى. ۇيعۇر ۇلتىنىڭ جان سانى ۇزدىكسىز مولايىپ،2010-جىلدان 2018-جىلعا دەيىنگى ارالىقتا ％25.04 ارتىپ،بۇكىل شينجياڭداعى جان سانىنىڭ ％13.99 تىك ارتۋ مولشەرىنەن جوعارى بولدى،حانزۋ ۇلتى جان سانىنىڭ ％2تىك ارتۋ مولشەرىنەن،ءتىپتى،الدەقايدا جوعارى بولدى. شينجياڭداعى از ۇلتتاردىڭ ءتىل- جازۋى،ءداستۇرلى مادەنيەتى،سالت-سانا، عۇرىپ-ادەتى تاماشا قورعالىپ جانە جالعاستىرىلىپ،ءار ۇلت حالقى ءومىر ءسۇرۋ ۇقىعى،دامۋ ۇقىعى سياقتى ۇقىقتاردان تولىق يگىلىكتەندى. ايتىلمىس «ءناسىل جويۋ» مۇلدەم قيسىنسىز ساندىراق.
شىندىققا تالاس جۇرمەيدى،ادىلەت ادامدار جۇرەگىندە. قارا بۇلتتىڭ كۇن نۇرىن اقىرى قالقالاپ تۇرا المايتىنى سياقتى،وتىرىك اقىرىندا شىندىقتى قالقالاپ تۇرا المايدى. پومپەو تەكتەستەر شىندىقتى ايتپايدى،داعدىلى ءبىلىمدى ەسكەرمەيدى،ورتاق تانىمعا قارامايدى. ونىڭ سۇرقيا كەيىپ-كەسپىرىنە امەريكا حالقىنىڭ ءوزى توزە الماي،اقىرىندا بەيشارا بولىپ ءمانسابىنان كەتتى. ونىڭ قىلىقتارى قاشاندا ءارقانداي ەلدە جۇرت تىلەگىنە يە بولا المايدى،پومپەو،ءسوز جوق،تاريحتىڭ ماسقارالىق دىڭگەگىنە شەگەلەنىپ،ءشىرىپ جوعالادى!
ءارقانداي وسەك-اياڭ،جالا جابۋ،بۇرمالاۋ،كۇيە جاعۋ جانە دورەكىلىكپەن كيلىگۋ شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ ىنتىماقتاسا ەكپىندەي ىلگەرىلەگەن قادامىن توسا المايدى،شينجياڭداعى ادامدىق ۇقىق ىستەرىنىڭ دامىعان،العا باسقان شىندىعىن جوققا شىعارا المايدى،شينجياڭنىڭ گۇلدەنۋ،دامۋ ۇردىسىنە بوگەت بولا المايدى! شينجياڭنىڭ جاراسىمدى،ورنىقتى كەلەلى جاعدايىن بۇلدىرۋگە ۇرىنعان ءارقانداي ارەكەت تۇگەلدەي،ءسوز جوق،ساتسىزدىكپەن اقىرلاسادى! شينجياڭنىڭ كەلەشەگى،ءسوز جوق، ءتىپتى دە تاماشا بولا تۇسەدى!
«شينجياڭ گازەتىنەن»
رەداكتورى : ارداق كامالقان قىزى
تورابىمىزدان ماقالا كوشىرەتىن بولساڭىز، توراپ اتىن بەرىپ قويۋدى ۇمىتپاڭىز، بولماسا زاڭدىق جاۋاپكەرلىگىن قۋزاستىرامىز.
مىسالى: «تارباعاتاي اقپارات تورابىنان» الىندى