يۋان ليپيڭ
جۋىقتا شاۋەشەك قالالىق قوعام حاۋىپسىزدىگى مەكەمەسىنىڭ قاتىناس ساقشى تاراۋى قاراستى رايونداعى ساقشى بولىمشەسىمەن بىرلەسىپ، بۇكىل قالا كولەمىندە ەلەكترلى ۆەلوسيپەدتى شوعىرلى رەتتەۋ-جونگە سالۋ قيمىلىن ورىستەتىپ،قالا تۇرعىندارىن دەر كەزىندە تىزىمگە الدىرىپ،ءنومىر تاعۋعا قۋزادى. سونىمەن بىرگە،ەلەكترلى ۆەلوسيپەدپەن قاعيداسىز ءجۇرۋ،قىزىل شىراقتى كەسىپ ءوتۋ،دۋلىعا كيمەۋ سياقتى قاتىناس زاڭىنا قايشى ارەكەتتەرگە ەسكەرتۋ بەرىپ،تيىم سالىپ،سىن ايتىپ،تاربيە جۇرگىزدى («تارباعاتاي گازەتى» 8-ايدىڭ 13-كۇنى،5-بەت).
جۋىق جىلداردان بەرى ەلەكترلى ۆەلەسيپەد باعاسى ارزان،قولايلى،مەڭگەرۋى قاراپايىم بولۋ،ەنەرگيا ۇنەمدەپ،ورتانى قورعاۋداي ابزالدىلىقتارعا يە بولعاندىقتان، كەڭىنەن پايدالانىلدى. الايدا،ەلەكترلى ۆەلوسيپەد قالا تۇرعىندارىنىڭ تۇرمىسىنا قولايلىلىق اكەلۋمەن بىرگە،ءنومىر تاعۋ،شوفەرلىك ەمتيحاننان ءوتۋ،ءنومىر تارتۋ سياقتى تالاپتار قويىلماعاندىقتان،حاۋىپسىزدىك دۋلىعاسىن كيمەۋ،قىزىل شىراقتى كەسىپ ءوتۋ،قاعيداسىز ءجۇرۋ، بەتالدى جول وزگەرتۋ سياقتى قاتىناس زاڭىنا قايشى ارەكەتتەر جاپپاي ورىن تەۋىپ،قالانىڭ جول قاتىناس حاۋىپسىزدىگىنە حاۋىپ توندىرەتىن اۋىر ماسەلەگە اينالعان.
وسى تۇرعىدان العاندا،ەلەكترلى ۆەلوسيپەدتى ىستەتۋشىلەردىڭ زاڭسىز ارەكەتتەرىنە سىلەيتە سوققى بەرىپ،رەتتەۋ-جونگە سالۋ قالا تۇرعىندارىنىڭ تىلەگى ءارى قالانى ويداعىداي باسقارۋدىڭ تالابى سانالادى.
قاتىستى تاراۋلار مىنالاردى ايقىن بەلگىلەدى: ەلەكترلى ۆەلەسيپەدتىڭ يەسى قاتىستى تىزىمگە الدىرۋ راسمياتىن ىرىقتىلىقپەن وتەۋى كەرەك،تىزىمگە الىنباعان،ءنومىر تاقپاعان ەلەكترلى ۆەلەسيپەدتى ءمىنىپ شىعۋعا بولمايدى،قايشىلىق جاساعاندار قاتاڭ جازالانادى. بۇل ساياساتتىڭ «قاتاڭ» جاعى بولىپ،شىن اتى-ءجونى بويىنشا العان «ءبىر كولىكتە،ءبىر كۋالىك» بولۋ ارقىلى قاتىناس بىلىقپالىعىن جاقسارتۋدا،شىرعالاڭ جاۋاپكەرلىگىن ايقىنداۋدا بەلسەندى رول اتقارادى.
الايدا،ەلەكترلى ۆەلوسيپەدتى رەتتەۋ-جونگە سالۋدا تەك «قاتاڭدىق» قانا جەتكىلىكتى بولمايدى،تاعى دا «قولايلىلىق جاراتۋ» كەرەك،ياعني قالا جولى قۇرىلىسى مەن باسقارۋدى ساپالىلاندىرۋ ارقىلى الەۋمەتتىك اۋماقتاعى ەلەكترلى ۆەلوسيپەدتى توقتاتۋ جانە زاريادتاۋ قۇرىلعىلارىن كەمەلدەندىرۋ قۇرىلىسىن كۇشەيتۋ؛ موتورسىز كولىكتەردىڭ جولىن جوبالاپ جانە وزگەرتىپ،ەلەكترلى ۆەلوسيپەدتىڭ قاتىناۋىنا قولايلى قۇرىلعىلاردى سالىپ،موتورسىز كولىكتەردىڭ قاتىناۋى قيىن بولۋ جانە ارناۋلى جۇرەتىن جولى بولماۋ سياقتى كورنەكتى ماسەلەلەردى شەشىپ،قالا تۇرعىندارىنا اناعۇرلىم قولايلى،ىقىلاستى،ويداعىداي قىزمەت وتەۋ قاجەت.
مۇنان سىرت،قاتىستى تاراۋلار ەلەكترلى ۆەلوسيپەد قاتىناس حاۋىپسىزدىگى تاربيە-ۇگىتىن جانە قاتىناس شىرعالاڭىنداعى تيپتىك دەلولاردى حابارلاۋدى كۇشەيتىپ،جۇرگىزۋشىلەردىڭ تەحنيكالىق جاقتان تاربيەلەنۋى مەن قاتىناس زاڭ- ەرەجەلەرىن ۇيرەنۋىن كۇشەيتىپ، حاۋىپسىزدىك تانىمى مەن ەرەجە، زاڭعا بويسۇنۋ تانىمىن جوعارىلاتىپ، ەلەكترلى ۆەلوسيپەدپەن حاۋىپسىز، وركەنيەتتى قاتىناۋدى سالتقا اينالدىرۋ قاجەت.
رەداكتورى : ارداق كامالقان قىزى
تورابىمىزدان ماقالا كوشىرەتىن بولساڭىز، توراپ اتىن بەرىپ قويۋدى ۇمىتپاڭىز، بولماسا زاڭدىق جاۋاپكەرلىگىن قۋزاستىرامىز.
مىسالى: «تارباعاتاي اقپارات تورابىنان» الىندى