مەيرانبەك قالياسقار ۇلى
-الگى ەرمەكبايدىڭ ەكىنشى ۇلى تاعى اجىراسىپتى، بەتىم-اي، سولارعا نە جەتپەي جاتىر دەسەڭشى،-دەيدى ءبىر تويدا ساركىدىر تارتقان ايەل دوڭگەلەك ۇستەلدە قاسىنداعى قارا تورى كەلىنشەككە.
-«كوتەرە الماعان شوقپار باسقادا، ارتقا دا تيەدى» دەگەن سول، ايتپەسە ەكەۋى دە ۇكىمەت كادرى ەمەسپە؟،-دەپ ءسوز قىستىرعان قارا تورى كەلىنشەك سويلەپ كەتتى:-كەلىنشەگىندە كىنا جوق، وتباسى، بالا دەپ قۇراق ۇشقاننان باسقا ونىڭ نە جازىعى بار، باياعى ونىڭ تاماشا وتباسىن ويران ەتكەن تاعى سول قۇمارپازدىق پەن كۇيەۋىنىڭ ورىنسىز ويىن-كۇلكىسى عوي،-دەپ بارىپ توقتادى.
-قابات ءۇي ايەلىنە قاراپ، ول دالادا قالىپتى عوي. قازىر زاڭ كەمەلدى ەمەسپە؟ انا-بالالاردىڭ ۇقىق-مۇددەسىن قورعاۋدى باستى ورىنعا قويعاندىقتان بالادا ايەلىنە قاراپتى،-دەپ ءسوز قىستىرا قالدى وڭ بەتىندە ءبيداي مەڭى بار اققۋاشا كەلىنشەك الدىنداعى تالەنكەدە تۇرعان جەمىس-جيدەكتەرگە قولىن سوزىپ جاتىپ.
سۇيىكتى وقىرمانىم مەن وسى ءبىر قىسقا ديالوكتاردى نەگە قىستىرىپ وتىر دەپ ويلاپ وتىرعان بولارسىزدار. مەن وسى قىسقا قايىرىمداردان تاعى ءبىر وتباسىنىڭ ويران بولعانىن، ءبىر انانىڭ ءتىرى جەسىر، ءبىر بالانىڭ ءتىرى جەتىم قالعانىن ءبىلدىم.
ەندىگى ءسوز قۇمارپازدىق دەيتىن الاپاتتىڭ ارقانىنا ماتالىپ، قۇيىنا باتقاندار توڭىرەگىندە ازداپ وي ءوربىتۋدى ءجون ساناپ وتىرعان جايىم بار. حالقىمىز «ايتۋشى دا ايىپ جوق، تىڭداۋشى عيبىرات السىن » دەگەن ەمەس پە. بۇل كۇندەرى بۇرىن كوپ دۇركىن ايتىلعان، تالاي-تالاي ماقالالار جازىلىپ، اق جەم بولعان « اراقكەشتىك » دەيتىن الاپاتتىڭ بەتى قايتىپ، بەرتىنگى جىلداردان بەرى «قۇمارپازدىق» دەيتىن جاڭا ىندەت قالا مەن دالادا جاپپاي ەتەك الدى.
جاقسىلىقتان كورى، پايداسىز، بەرەكەنىڭ بەتىن جىرتىپ، ادامدىقتان ازدىراتىن قايداعى ءبىر قاڭسىقتى تەز قابىلداۋعا ءبىزدىڭ جاستارىمىز ەرەكشە ىسىلعان عوي. سونىمەن باسقا ۇلتتار الدە قاشان بويىن اۋلاققا سالىپ، زىمياننىڭ زيانىن الدە قاشان تانىپ جەتىپ، كۇرەسىنگە تاستاعان «قۇمارپازدىق» دەيتىن قۇردىمىنا قىرىق قۇلاش قۇرىق بويلامايتىن ىرىگەن ىندەت ءبىزدىڭ جاستارىمىزدىڭ كوڭىل كوتەرەتىن، ءبىرىن-ءبىرى ىزدەپ ءجۇرىپ مىڭداپ، ون مىڭداپ اقشا تىگىپ قالتارىستاردا قاربىتىپ قالۋدى كوزدەيتىن ءبىر توپ جاستارىمىزدىڭ قاتارى كۇن ساناپ مولايىپ، باسىنداعى باس پاناسىن، استىنداعى اۆتوكولىگىن، الدىنداعى ءتورت تۇلىگىن، يەلىگىندەگى جەرىن كەپىلگە قويىپ، ءتىپتى كەيبىرى بانكە قارىزىن قۇمارعا تىگىپ تاقىر جەرگە وتىرعانىن ءوز كوزىمىزبەن كورىپ، جاعامىزدى ۇستاپ، بۇدان كەيىنگى ۇرپاقتاردىڭ باسىنا كەلمەسىن دەپ جەرگە تۇكىرىپ الاپاتتىڭ الىس كەتۋىن تىلەگەن ەدىك.
ءبىراق، سول قۇمارپازدىقتىڭ تورىنا شاتىلعان جاستارىمىز قولىنان شىعىپ كەتكەن اقشاسى مەن دۇنيە مۇلكىن قايتارىپ الامىن دەپ جانىن سالا جانتالاسقانىمەن «قالماي ما باعىڭ تايسا، باسىڭ جولدا» دەلىنەتىن ءان جولدارىنداي، قۇمعا قۇيعان سۋداي بولىپ كەتكەن پۇل مەن دۇنيەنىڭ ايلانىپ كەلۋى «ارىستاننىڭ اۋىزىنان، تۇرىكپەننىڭ تۇبىنەن» الۋدان قيىن بولدى دا، كۇن وتكەن سايىن قۇماردىڭ، قارىزدىڭ قۇيىنا باتا بەردى....
بۇرىن سان رەت باسقالاردا (وزىمدە بارمىن) قازاقتىڭ تويى كوبەيىپ بىزگە ۇلكەن اپات اكەلدى دەپ ايعايلاعان ەدىك. ارينە، بۇلدا ورىنسىز ايتىلعان ەمەس-تى. ءبىز ورىنسىز شاشىلعان، باسى ارتىق تويلارىمىزدىڭ كوبەيگەنىن اشىنا اۋىزعا العان بولاتىنبىز. ەندى ويلاسام، مىنا قۇمارپازدىق دەيتىن ىندەتتىڭ الدىندا قاپتاعان قالىڭ توي بازارعا بارعانداي ەكەن. نەگە دەرسىز؟ سول اعايىن-تۋىس، دوس-جاران، كورشى - قولاڭ اراسىندا ايلانىپ جۇرگەن سول اينالما قارجى سياقتى ەكەن دە، بۇگىن مەن، ەرتەڭ سەن، بۇرسىگۇنى ول يگىلىكتەنىپ جاتادى ەكەن. مىسالعا وقۋعا اتتانۋ تىلەۋىن ايتايىقشى. ءبىر قىزمەتتەن بوساعان اعامىز بەن جەڭگەمىز بالاسىنىڭ وقۋعا اتتانۋ تىلەۋىن جاسادى. توي اسحانادا بولعانىمەن قاراپايىم وتباسىندا وتكەندەي اسەر بەردى بىزگە. سويعان مالىنىڭ ەتىن تارتىپ، لايىقتى شۇبات، قىمىزىن قۇيىپ، قوناقتاردى اتتاندىرىپ جاتتى. قولى قىسقا وسى وتباسى ءۇشىن بالانى وقۋعا اتتاندىرۋدا وڭايعا سوقپاعانى بەلگىلى. سودان «كوپ تۇكىرسە كول بولادى» دەگەندەي، جينالعان اقشامەن قارىزدانباي بالاسىن اتتاندىرىپ جىبەردى. ەرتەڭ تاعى ءبىر وسىنداي قولى قىسقا بىرەۋ توي جاسار، تاعى دا « بەرەكەنىڭ بەسىگىندە تەربەلگەن» حالىقىمىز جۇمىلىپ ونى دا اتتاندىرىپ سالار. بۇل قۋانارلىق ءجايت ەمەس پە؟
ال، قۇماردىڭ قۇيىنا باتىپ، وتباسىن ويران ەتىپ، باۋىر ەتى بالاسى مەن اسىل جارىن تەنتىرەتىپ جۇرگەن مىنا ءبىر توپ جاستارىمىزعا نە داۋا. ايتارىمىز تاعى سول ەسىڭدى جي اسىل ازاماتتار، وتباسىم ويران بولماسىن، ۇرپاعىم ونەگەلى بولسىن دەسەڭ، بەرەكەنىڭ بەسىگىن شايقالتپاي، ادامدىق ارىڭا داق سالماي، ۇلتىڭنىڭ نامىسىن، اتا-اناڭنىڭ تابىسىن اياعىڭا تاپتاماي، ادالدىقپەن العى كۇندەرگە اتتانعانىمىز ابزال، اعايىن!
رەداكتورى: ارداق كامالقان قىزى
تورابىمىزدان ماقالا كوشىرەتىن بولساڭىز ، توراپ اتىن بەرىپ قويۋدى ۇمىتپاڭىز، بولماسا زاڭدىق جاۋاپكەرلىگىن قۋزاستىرامىز.
مسالى: «تارباعاتاي اقپارات تورابىنان» الىندى.