تاپقىر بالا _ ەرتاي

گۇلزات قىزىرموللا قىزى
 

   «ادام مەن ادامدى، حالىق پەن   حالىقتى تەڭەستىرەتىن نارسە  _  ءبىلىم» دەپ مۇحتار اۋەزوۆ ايتقانداي، بۇل كۇندە ءوسىپ كەلە جاتقان ۇرپاقتاردان عىلىمنىڭ بيىگىنە قانات قاققان، جاس وسپىرىمدەردىڭ ىشىنەن اعالاپ،  عىلىمنىڭ تالعار بيىگىنەن كورىنگەن ورەندەرىمىز از ەمەس. انە، سولاردىڭ  ءبىرى ەرتاي سەرىك ۇلى.

  1999 -جىلى تولى اۋدانى وشەتى اۋىلى موللابا قىستاعىندا اعارتۋشى  وتباسىنان ءومىر ەسىگىن اشقان ول العاشقى ساۋاتىن ءوزى تۇرعان قىستاقتان باستاعان. بالا كەزىنەن باستاپ ۇيرەنۋگە قۇشتار بولعان ءارى ءارقانداي جاسامپازدىققا تالپىنعىش ەدى. اتا- اناسى بالاسىنىڭ تالانتتى زەرەكتىگىن بايقاپ، وعان قولداۋشىلىق ەتە وتىرىپ، 2012-جىلى تولى اۋداندىق 1-ورتا مەكتەپكە وقۋعا تۇسىرەدى، ول سول جىلدان باستاپ 1-ورتا مەكتەپتىڭ 3D تاپقىرلىق كلاسىنا ساباققا قاتىناسادى. ەرلان مۇعالىمنىڭ جەتەكشىلىگىندە ءوز تالانتتىلىعىمەن، قىزعىندىلىعىمەن بۇل كلاستا كوپتەگەن بىلىمدەردى، ءتۇرلى جاسامپازدىق  جاساۋدى ۇيرەنەدى ءارى سول جىلى ماگنيت ارقىلى ادام قۇتقاراتىن تىك ۇشاق جاساپ شىعادى دا 2012-جىلى مەملەكەتتىك ءبىلىم مەنشىگى ۇقىعى مەكەمەسىنىڭ ساراپتاۋىنا جولداپ، 2013-جىلى ماۋسىمدا پاتەنت ۇقىعىن الادى. بۇل تاپقىرلىقتىڭ ەرەكشەلىگى: ەگەردە ءسىز ءبىر تەرەڭ شاتقالدا نەمەسە ءبىر رەتكى ءورت اپاتىندا اۋىر جارالانعان بولساڭىز، وسى تىك ۇشاق تەمىر ساتى ارقىلى تارتىپ شىعارادى. ادەتتە تىك ۇشاق كەلىپ تەمىر ساتىنى تىستەگەن كەزدە وعان اۋىر جارالانعان ادامدار شىعا الماي، تاعى ءبىر ادامنىڭ كومەگىنە مۇقتاج بولادى. ال بۇل تىك ۇشاق ارقان تاستايدى. ارقان ۇشىندا ءبىر اسىل  بار، وعان جابىسقان تەمىر كيىم بار. بۇلاردىڭ رولى اۋىر جارالانعان ادام الگى العاشقى تاستالعان ماگنيتتىڭ ۇستىندەگى     كيىمدى كيىپ الادى. سونىمەن ماگنيتتى جاپسىرعان سوڭ، امان- ەسەن تىك ۇشاققا شىعىپ قۇتقارىلادى.

  ەرتاي وسى تاپقىرلىعىمەن ماساتتانىپ، ۇيرەنۋدى توقتاتقان ەمەس، قايتا ۇيرەنۋگە دەگەن قىزعىندىلىعى ءتىپتى دە ارتا ءتۇستى. سونىمەن ول اپاتتان امان الىپ قالاتىن حاۋىپسىز ماشينانى جاساپ شىعىپ، سول جىلى مەملەكەتتىك ءبىلىم مەنشىگى ۇقىعى   مەكەمەسىنىڭ ساراپتاۋىنا جولداپ، 2014-جىلى پاتەنت ۇقىعىن الادى. 2014-جىلى اۆتونوميالى رايوندىق جاس وسپىرىمدەر جارىسىنا قاتىناسىپ، 1-دارەجەلى سيلىق يەگەرى بولىپ، مەملەكەتتىك جارىسقا جولداما الادى. بۇل ماشينانىڭ ەرەكشەلىگى: ۇلكەن جولدا موتورلى كولىك شىرعالاڭى كوپ بولادى، اسىرەسە اۆتوبۋز   تورمىزىن قىسقاندا اۋناپ كەتۋ احۋالى كوپ تۋىلادى. بۇل تاپقىرلىق ءدال   وسىنداي اۆتوبۋزعا قولدانىلادى، ياعني اۆتوبۋز اۋناعان كەزدە ەكى جاعىنان ەكى تىرەۋىش اتىپ شىعىپ اۋناۋدى توسادى دا ادام ومىرىنە حاۋىپ ءتونۋدىڭ الدىن  الادى جانە اۆتوبۋزدىڭ ەش جەرى بۇلىنبەيدى. ەرتاي جالعاستى قۇلشىنا ۇيرەنىپ، 2015-جىلى ءساۋىردىڭ سوڭىندا بۇل تاپقىرلىعىن باسەكەگە قاتىناستىرىپ، جوعارىعا پاتەنتكە  ءوتىنىش ەتپەك.

  الداعى جەردە تىنباي قۇلشىنىپ،  تالعار بيىكتەردەن كورىنە بەرۋگە دەمەۋشى بولىپ، ءارقاشان ەلىڭنىڭ ماقتانىشى بولىپ، ونەر جولىڭ ۇزاعىنان ءسۇيىندىرسىن. بۇدان دا جاقسى ناتيجەگە قول جەتكىزۋىنە تىلەكتەستىك بىلدىرەمىز تاپقىر بالا _ ەرتاي.




رەداكتورى: الماگۇل اقاتبەك قىزى
 
تورابىمىزدان ماقالا كوشىرەتىن بولساڭىز ، توراپ اتىن بەرىپ قويۋدى ۇمىتپاڭىز، بولماسا زاڭدىق جاۋاپكەرلىگىن قۋزاستىرامىز.
مسالى: «تارباعاتاي اقپارات تورابىنان» الىندى.