قيىندىققا مويىماۋ

لي چياڭ

  شى تيەشىڭ 1951-جىلى بەيجيڭدە تۋعان. 18 جاسىندا سانشي ولكەسى يانچۋان اۋدانى گۋانجۇڭ كوممۋناسىنىڭ گۋانجياجۋاڭ ۇلكەن اترەتىنە زيالى جاس رەتىندە مىندەتپەن تۇسكەن.

  اترەتتە نەگىزىنەن اۋىر ەگىس شارۋاسىمەن شۇعىلدانادى. 3 ايدان سوڭ بەلى مەن اياعى قاقساپ اۋىرعاندىقتان، اترەت ونى سيىر باعاتىن جەڭىل جۇمىسقا اۋىستىرادى. تويىپ تاماق ىشە الماعاندىقتان، اشتىققا توزە الماي ەلدىڭ ساندىعىن سىرلاپ، تالعاجاۋ ەتەرلىك دۇنيە قاراستىرادى.

  1971-جىلى قازان ايىندا شى تيەشىڭ بەلى مەن اياعىنىڭ سىرقىراپ اۋىرا بەرگەنى سەبەپتى اترەتكە زيالى جاس رەتىندە كەلگەن دوس-جاراندارى مەن قىستاقتاعى اۋىلداستارعا قوش ايتىپ، بەيجيڭگە قايتىپ كەلىپ، دوستىق شيپاحاناسىنا جاتىپ ەمدەلەدى. شيپاحانادا سول جاتقاننان 1973-جىلدىڭ ماۋسىم ايىندا زورعا شىعادى. شيپاحانادا ءبىر جارىم جىل جاتقاندا قارىزعا العان 3000 يۋان اقشاسىن تاۋىسقانىمەن قويماي، بەلدەن تومەن سالدانىپ، دوڭگەلەكتى ورىندىقتا وتىرادى. بالاسىنىڭ حالىنە توزە الماعان اناسى 49 جاسىندا دۇنيەدەن وتەدى.

  كەيىن ول اۋرۋ سەبەبىنەن پەنسياعا شىعادى. تۇرمىس قاجەتى ءۇشىن بەيجيڭ شينچياۋ كوشەسىندەگى زاۆودتان ۋاقىتتىق جۇمىس تاۋىپ ىستەيدى.

  زاۆودتا جۇمىس ىستەگەنىمەن، ۇكىمەت قاراجاتىمەن ەمدەلۋگە بولمايتىن، ەڭبەك قامسىزداندىرۋى دا جوق. باستى جۇمىسى ەسكى ۇلگىگە ەلىكتەپ جاسالعان وتباسى جابدىقتارىنا  تاۋ-وزەن،  قۇس،   گۇل-ءشوپتىڭ سۋرەتىن سالۋ ەدى. كەيدە ناقىشتى جۇمىرتقا سىزاتىن. ءبىر اي تولىق جۇمىسقا شىققاندارعا 30 يۋان ەڭبەكاقى تيەتىن.  شى تيەشىڭ كىتاپ وقۋ جانە جازۋشىلىققا ماشىقتانۋ ءۇشىن ءار كۇنى جارىم كۇن عانا قىزمەتكە شىعىپ، ايىنا 15 يۋان الادى. وسى جۇمىسپەن 7 جىل اينالىسادى.

  1980-جىلدان باستاپ «تومەنگە تۇسكەن ناۋقاس جانە مۇگەدەك زيالى جاستار قىزمەتىن تياناقتاندىرۋ» ابزال ساياساتىنىڭ ارقاسىندا ول حالىق ىستەر تاراۋلارىنان ايىنا 60 يۋان تۇرمىستىق قاراجات الىپ تۇرادى، تۇرمىسى سوندا دا وڭالمايدى. «جىعىلعانعا جۇدىرىق تيگەندەي» 1981-جىلى شى تيەشىڭ اۋىر بۇيرەك اۋرۋىنا دۋشار بولىپ، وپەراتسيادان سوڭ زاقىمدالعان جالعىز بۇيرەگى قالادى.

  دەنساۋلىق سالدارىنان زاۆودتاعى ۋاقىتتىق جۇمىسىنان قول ۇزەدى. كوپ وتپەي ول جازعان قىسقا اڭگىمە، سانۋىندەر مەملەكەتتىڭ ءار جەرىندەگى باسىلىمداردا ىركەس-تىركەس جارىق كورە باستايدى.

  «ءبىزدىڭ ءمۇيىس» اتتى اڭگىمەسى تيان جۋاڭجۋاڭنىڭ سەناريالاستىرۋىندا تەلەفيلمگە الىنىپ، كوگىلدىر ەكرانعا كوتەرىلەدى. فيلم سول مەزگىلدەگى كينو سالاسىندا نەداۋىر دابىرا قوزعايدى.

  1983-جىلى ول جازعان «قيىرداعى چيڭپيڭيۋان» سول جىلعى «جاستار ادەبيەتى سيلىعىن» جانە «مەملەكەتتىك اڭگىمەلەر  سيلىعىن» الادى. 1984-جىلى «اجەمنىڭ جۇلدىزى» اتتى شىعارماسى سول جىلعى «جازۋشىلار ادەبي سيلىعىنا» جانە «مەملەكەتتىك اڭگىمەلەر سيلىعىنا» يە بولادى. 1986-جىلى شى تيەشىڭدى بەيجيڭ جازۋشىلار قوعامى توقتامدى جازۋشىلىققا ۇسىنىس ەتىپ، ايىنا 100 يۋاننان ارتىق جالاقى بەرەدى. 2010-جىلدىڭ سوڭىندا كوز جۇمعانعا دەيىن شى تيەشىڭ ەكى ميلليون ارىپكە جۋىق اڭگىمە، سانۋىن جانە سەناريا جازادى. ونىڭ ءبىرتالاي تۋىندىلارى جاپون، اعىلشىن، فرانسۋز، نەمىس تىلدەرىنە اۋدارىلىپ، شەتەلدە باسىلدى.

  ءتۇيىن: ادام ومىردە ويلاماعان وقيعالارعا تاپ بولادى. ونىڭ ءوزى تاعدىردىڭ سىناعى ىسپەتتى. سونداي شاقتاردا بەكەرگە قايعىرىپ-قامىعا بەرگەنشە، جىگەرلەنە العا ۇمتىلعان دۇرىس. مىسالعا، حاۋكيڭ، جاڭ حايدي، حەلەن، شى تيەشىڭ سياقتى...