ءار اتا-انا بالانى قالاي تاربيەلەۋ كەرەك؟دەگەن سۇراققا جاۋاپ ىزدەيدى. بالانى قالايشا تاۋەلسىز،بىرەگەي،ماقساتتى جانە جيناقى ەتىپ تاربيەلەۋگە بولادى؟بالا تاربيەسى اۋىر دا ۇزدىكسىز ەڭبەك ەكەنىن ءبارىمىز دە بىلەمىز. سونىمەن بىرگە،بالا بىرەۋگە قاراپ ەلىكتەيتىنى ايدان انىق. سوندىقتان اتا-انالار بالا ءۇشىن ەڭ ءبىرىنشى «مودەل» بولادى.
مىسالى،اكەسى بالاسىنا: «تاماق ىشپەس بۇرىس قولىڭدى جۋ» دەپ ءوزى جۇمىستان كەلگەن بەتتە سول تالاپتى ورىنداماسا،بالاعا قانشا ۇرىسقانىمەن، ول اكەسىنىڭ جاساعانىن-جاساماعانىن ىستەيدى. بۇل كەزدە تاربيە بەرۋدەگى قاقتىعىس «ەرەجەلىك» تالاپ ەتۋ مەن ناقتى ءىس-ارەكەتتىڭ ساي كەلمەۋى پايدا بولادى. وسى قايشىلىق تۇسىنبەۋشىلىك پەن قارسىلىقتى تۋعىزادى. ارينە،ءار وتباسىنىڭ بالا تاربيەلەۋدە ءوز تۇسىنىكتەرى بار. ءبىراق تاربيە بەرۋدىڭ قانداي تاجىريبەلەرى بار ەكەنىن كورۋ قىزىقتى بولادى دەپ ويلايمىن. بالا تاربيەلەۋدىڭ مىنا 9 وسيەتى سىزدەرگە قىزىقتى دا پايدالى بولارى حاق.
1. بالاڭ ءوزىڭنىڭ كوشىرمەڭ بولادى دەپ كۇتپە. وعان قوسا،سەنىڭ قالاۋىڭداعىداي بولادى دەپ كۇتپە. تاربيە بالا ءۇشىن سەن بولۋعا ەمەس، وزىندىك ەرەكشە بولۋعا كومەكتەسۋى ءتيىس.
2. بارلىق جاساعان ءىس-ارەكەتتەر ءۇشىن بالاڭنان قۇن سۇراما. سەن وعان ءومىر سيلادىڭ، ول قالايشا ساعان العىسىن جەتكىزە الادى؟ ول باسقا ادامعا ءومىر سيلايدى، بۇل العىستىڭ قايتىمسىز زاڭى.
3. تاربيەلەۋ بارىسىندا ءوشىڭدى بالاڭنان الما، ويتكەنى نە ەكسەڭ، سونى وراسىڭ.
4. بالانىڭ ءىس-ارەكەتتەرىن تۇككە تۇرمايتىن دەپ اسقاقتاپ قاراما. ءومىر اۋىرتپالىعى ءار ادامعا كۇشىنە بايلانىستى بەرىلەدى. سوندىقتان بالانىڭ جۇگى سەنىكىمەن بىردەي بولادى. مۇمكىن سەنىكىنەن اۋىرلاۋ دا شىعار. ويتكەنى بالانىڭ ءالى داعدىسى قالىپتاسپاعان.
5. تاربيە بەرۋدە بالانى مۇقاتىپ كەمسىتپە.
6. ءوز بالاڭا ءبىر نارسەنى جاساي الماساڭ، ول ءۇشىن ءوزىڭدى قورلاما. ءبىراق جاساۋ قولىڭنان كەلىپ، جاساماساڭ ءوزىڭدى قورلا.
7. بالا ءۇشىن بارلىق جاعداي جاساۋ – تاربيە بەرۋدىڭ ەڭ ماڭىزدى زاڭدىلىعى. وسىنى ۇمىتپا!
8. بىرەۋدىڭ بالاسىن سۇيە ءبىل. باسقا بىرەۋدىڭ بالاسىنا ءوز بالاڭا جاسامايتىنىڭدى جاساما.
9. بالاڭ دارىنسىز، قىرسىق بولسا دا، ونى سۇيە ءبىل. بالاڭمەن قارىم-قاتىناستا قۋانۋدى ۇمىتپا، ويتكەنى بالاڭنىڭ جانىندا بولۋ – بۇل سەنىمەن ءومىر بويى بولا بەرمەيتىن مەرەكە ۋاقىتى.
ايتىلعانداردىڭ بارىنەن مىناداي تۇجىرىم شىعارۋعا بولادى: بالالار بۇل ومىرگە ۇلكەندەردىڭ تاربيەسىن الۋ ءۇشىن عانا ەمەس، بالالار ءبىزدى دە تاربيەلەۋ ءۇشىن دۇنيەگە كەلەدى. اتا-انالار ءوز بالالارىن جاقسىلىققا تاربيەلەۋ بارىسىندا وزدەرى دە جاقسى بولا باستايدى. بۇل تاربيەلەۋدىڭ نەگىزگى ماقساتى.
دايىنداعان-ەربول كەمالي ۇلى
رەداكتورى: پارزانا عادىلبەك قىزى
تورابىمىزدان ماقالا كوشىرەتىن بولساڭىز ، توراپ اتىن بەرىپ قويۋدى ۇمىتپاڭىز، بولماسا زاڭدىق جاۋاپكەرلىگىن قۋزاستىرامىز.
مسالى: «تارباعاتاي اقپارات تورابىنان» الىندى.