فرانسيانىڭ قوعامدىق جاعدايى ۋشىعا ءتۇستى

22-ساۋىردە پاريجداعى رەسپۋبليكا الاڭىندا ەرەۋىلگە قاتىناسۋشىلار ءبىر اراعا جينالىپ تالقى ورىستەتۋدە.

   «تۇنگى جينالىس» دەپ اتالاتىن قوعامدىق قوزعالىس  قازىر  فرانسيادا   ۇدەي ءتۇستى. ەڭبەك زاڭىنا وزگەرىس ەنگىزۋدەن تۋىنداعان  بۇل  تۇردەگى ەرەۋىل قيمىلى 31-ناۋرىزدا  پاريجدا تۋىلعاننان بەرى قاتىناساتىن قاۋىمنىڭ سانى ۇزدىكسىز كوبەيىپ، پاريج قالاسىنان فرانسيانىڭ 10 نەشە قالاسىنا دەيىن كەڭەيە ءتۇستى.

    ساراپشىلار بۇل تۇردەگى قوزعالىس فرانسيانىڭ ەكونوميكاسى مەن قوعامىندا كوپتەگەن ماسەلەلەردىڭ ورىن تەبۋ سەبەبىنەن فرانسياداعى ءبىر ءبولىم بۇقارالاردىڭ كۇن كورىسى قيىنداپ، ۇكىمەتكە بولعان نارازىلىعىنىڭ كۇشەيگەندىگىن اڭعارتادى. ءبىراق فرانسيانىڭ ساياسي  سالاسى مەن قوعامىندا قۇرىلىمدىق ولقىلىق ساقتالعاندىقتان، ماڭىزدى مۇددەلىك رەتكە سالۋدى ىسكە اسىرۋى  توتەنشە قيىن دەپ قارادى.

      ناۋرىزدىڭ  باس شەنىندە فرانسيا ۇكىمەتى ەڭبەك زاڭىنا وزگەرىس ەنگىزۋ جوباسىن العا قويىپ، قىزمەت ۋاقىتىن ۇزارتۋ، جالعا الۋشىلارعا جۇمىسشىلاردى ىستەتۋ جونىندە وزىندىك ۇقىق  بەرۋ سياقتى ءادىس-شارالار ارقىلى ەكونوميكانىڭ ارتۋىن جەبەۋدى ءۇمىت  ەتتى. ءبىراق بۇل جوبا بەلگىلى دارەجەدە ەڭبەكشىلەردىڭ مۇددەسىنە زيان جەتكىزگەندىكتەن، فرانسيا بۇقارالارىنىڭ ۇزدىكسىز قارسىلىق ءبىلدىرۋ قوزعالىسىنىڭ تۋىلۋىنا مۇرىندىق بولدى. 31-ناۋرىزدا فرانسياداعى نەگىزگى جۇمىسشىلار ۇيىمى مەن وقۋشىلار قوعامى  ەرەۋىل قيمىلىن وتكىزىپ، ىلە-شالا «تۇنگى جينالىس» قوزعالىسى فرانسيانىڭ ساياسي جينالىسى مەن قوعامدىق قارسىلىق ءبىلدىرۋ قوزعالىسىنىڭ نەگىزگى جەرى بولعان رەسپۋبليكا الاڭىندا تۋىلدى. 

    بۇل قوزعالىس قارسىلىق بىلدىرۋشىلەردىڭ جينالىسى مەن لەكسيا سويلەۋدى نەگىز ەتەدى. ءار كۇنى كەشتە ساعات 6 دان باستاپ نەشە ءجۇز ادام، ءتىپتى، نەشە مىڭداعان ادام رەسپۋبليكا الاڭىنا جينالادى ءارى ولار ەڭبەك زاڭىنا وزگەرىس ەنگىزۋ شارپىعان ەڭ تومەنگى كىرىس، قىزمەت ۋاقىتى، جۇمىسشى ىستەتۋ ءتۇزىمى سياقتى ماسەلەلەردى، سونداي –اق قوعامدىق وڭاۋ، ورتا ماسەلەسى، سايلام ءتۇزىمى، ايەلدەردىڭ ۇقىق ماسەلەسى سياقتى كوپتەگەن جاقتاردى نەگىزگى تاقىرىپ  ەتىپ  تالقى ورىستەتەدى.

   ءىشىنارا احپارات دانەكەرلەرى بۇل قوزعالىس  «ەركىن  كاپيتاليزمگە   قارسى تۇرۋ»، «قازىرگى قۇرىلىمعا قارسى تۇرۋ» جانە «جەر شارىلانۋعا قارسى تۇرۋ» سياقتى كوپتەگەن يدەيالىق اعىمدارمەن بىرىگىپ كەتكەندىگىن اتاپ كورسەتتى.
   مۇنان تىس، « تۇنگى جينالىس» قوزعالىسى تاعى  كەيبىر زورلىقتى كۇش وقيعاسىن كەلتىرىپ شىعاردى. مۇندا، رەسپۋبليكا الاڭى مەن ماڭىنداعى رايونداردا ۇرىپ، شاعىپ جانە توناۋشىلىق ىستەيتىن ەلەمەنتتەردىڭ ساقشىلارمەن قاقتىعىسىپ قالۋ جاعدايى ۇنەمى تۋىلىپ، ەكى جاقتان دا ادام جارالانۋمەن بىرگە، اۆتوبۋز بەكەتى، بانكە سياقتى ءبىرسىپىرا الەۋمەتتىك ورىندار بۇلدىرىلگەن جانە  زورلىقتى كۇش،ءبۇلدىرۋ قيمىلىمەن شۇعىلداناتىن كەيبىر ادامدار ساقشىلار جاعىنان قولعا الىنعان.

   فرانسيا ۇكىمەتى، ءبىر جاعىنان، قوزعالىس بارىسىندا ورايدان پايدالانىپ، سويقان شىعارعان ادامداردى قاتاڭ جازعىرىپ جانە سوققى بەرسە، ەندى ءبىر جاقتان، ءتۇرلى جولدار ارقىلى قارسىلىق بىلدىرۋشىلەرمەن كەلىسسوز وتكىزدى. ءبىراق قازىرگى جاعدايدان الىپ قاراعاندا، 3 اپتادان اسقان بۇل تۇردەگى قوزعالىستىڭ اياقتايتىن بەينەسى جوق.

    فرانسياداعى كەيبىر ەكونوميستەر ەڭبەك زاڭىنا وزگەرىس ەنگىزۋ جوباسىندا العا قويىلعان ءبىرسىپىرا رەفورما ءادىس-شارالارى، ءسوزسىز، قاجەتتى بولىپ، فرانسياداعى كاسىپورىنداردىڭ حالىقارالىق باسەكەلىك قۋاتىن جاقسارتۋعا سەپتىگى ءتيىپ، فرانسيانىڭ شەتەل كاسىپورىندارىن باۋراۋ قۋاتىن جوعارىلاتادى. ونىڭ  ۇستىنە، وسى سياقتى ءادىس-شارالار كەيبىر باتىس ەلدەرىندە دە   اتقارىلعان.  ءبىراق  فرانسيادا مۇنداي رەفورمانىڭ كۇشتى قوعامدىق كەدەرگىگە ۇشىراۋى فرانسيادا رەفورمانىڭ اتقارىلۋى قيىن ەكەندىگىن بىلدىرەدى دەپ قارادى.

   كەيبىر احپارات دانەكەرلەرى بۇل تۇردەگى قوعامدىق قۇبىلىستىڭ فرانسيانىڭ ساياسي جانە ەكونوميكالىق ءتۇزىمىن تۇرالاتىپ، ونىمدىلىگىن تومەندەتىپ، قايشىلىقتى شيەلەنىستىرىپ، كەلەلى قوعامدىق ماسەلەلەردى شەشىمدەۋ قيىنعا سوعۋمەن بىرگە، ەكونوميكانىڭ قۇلدىراۋىنان فرانسيا قوعامىندا كۇشتى نارازىلىقتىڭ قالىپتاسقاندىعىن بىلدىرەتىندىگىن اتاپ كورسەتتى.

   ساراپشىلار  مەيلى فرانسيا ۇكىمەتى قازىر « تۇنگى جينالىس» قوزعالىسىنىڭ ءوزىنىڭ اكىمياتىنا ىقپال جاسامادى دەپ قاراعانىمەن، ءبىراق فرانسيانىڭ كەلەر جىلى زۇڭتۇڭ سايلامىن وتكىزۋىنە بايلانىستى فرانسيا ۇكىمەتىنىڭ بۇل تۇردەگى قوعامدىق قوزعالىسقا مۇقياتتىلىقپەن مامىلە جاسايتىندىعىن اتاپ كورسەتتى.



رەداكتورى: ارداق  كامالقان قىزى
 
تورابىمىزدان ماقالا كوشىرەتىن بولساڭىز ، توراپ اتىن بەرىپ قويۋدى ۇمىتپاڭىز، بولماسا زاڭدىق جاۋاپكەرلىگىن قۋزاستىرامىز.
مسالى: «تارباعاتاي اقپارات تورابىنان» الىندى.